Nota Asas Kelestarian Tingkatan 5 Bab 1: Pembinaan Lestari
RINGKASAN
Ringkasan Mudah Faham (Nota Asas Kelestarian Tingkatan 5 Bab 1: Pembinaan Lestari)
Dokumen ini meneroka konsep Pembinaan Lestari, merangkumi keseluruhan kitaran hayat sesebuah bangunan. Proses pembinaan dibahagikan kepada tiga peringkat utama: Prapembinaan, Pembinaan, dan Pascapembinaan.
Kriteria Asas Bangunan: Sesebuah bangunan didefinisikan sebagai binaan yang mempunyai struktur utama seperti asas, lantai, tiang, rasuk, dinding, dan bumbung. Struktur ini mesti mampu menanggung dua jenis beban: Beban Mati (beban tetap daripada struktur bangunan itu sendiri) dan Beban Hidup (beban tidak tetap seperti perabot dan penghuni). Bangunan juga memerlukan tiga sistem asas: Sistem Elektrik (satu fasa atau tiga fasa), Sistem Perpaipan (sistem terus atau tidak terus), dan Sistem Pengudaraan (semula jadi atau mekanikal).
Peringkat Proses Pembinaan:
1. Prapembinaan: Ini adalah fasa perancangan dan persediaan awal. Aktiviti utamanya termasuk perolehan tapak, ukur dan uji tanah, penyediaan lukisan kerja, proses tender, membuat taksiran kos, serta perancangan pekerja, bahan, dan jentera.
2. Pembinaan: Fasa ini melibatkan pelaksanaan fizikal di tapak. Ia bermula dengan kerja tanah (pembersihan, pemancangan, pengarasan, penyahairan), diikuti dengan pembinaan substruktur (asas bangunan yang berada di bawah tanah) dan superstruktur (bahagian bangunan di atas tanah seperti tiang, rasuk, dinding, dan bumbung). Pemasangan sistem kemudahan seperti paip dan elektrik juga dilakukan pada peringkat ini.
3. Pascapembinaan: Peringkat akhir selepas bangunan siap. Aktiviti utamanya ialah mendapatkan Sijil Perakuan Siap dan Pematuhan (CCC) yang mengesahkan bangunan selamat diduduki, serta pengurusan jaminan dan penyenggaraan bangunan untuk memastikan ia kekal berfungsi dengan baik.
Kaedah-Kaedah Pembinaan:
• Konvensional: Kaedah tradisional yang banyak menggunakan buruh dan kerja bancuhan basah di tapak.
• Top-Down: Teknik pembinaan dari atas ke bawah, sesuai untuk bangunan dengan ruang bawah tanah (basement), di mana substruktur dan superstruktur dibina serentak.
• Dinding Tanggung Beban: Dinding tebal yang menanggung beban bangunan, biasanya dibina menggunakan ikatan bata seperti Ikatan Inggeris atau Flemish.
• Sistem Binaan Berindustri (IBS): Kaedah moden di mana komponen bangunan seperti panel dinding atau kerangka keluli dihasilkan di kilang dan dipasang di tapak.
• Pembinaan Hijau: Pendekatan pembinaan yang mesra alam, menekankan kecekapan tenaga, penggunaan air, kualiti persekitaran dalaman yang sihat, dan penggunaan bahan binaan lestari.
Bangunan Hijau: Bangunan Hijau direka bentuk untuk mengurangkan impak negatif terhadap alam sekitar dan kesihatan manusia. Kriteria utamanya termasuk kecekapan penggunaan tenaga dan air, kualiti persekitaran dalaman yang kondusif, pemilihan tapak yang lestari, penggunaan sumber dan bahan binaan yang boleh dikitar semula, serta reka bentuk inovatif yang mengoptimumkan sumber semula jadi seperti cahaya matahari.
GLOSARI
| Istilah | Definisi |
| Asas Cerucuk | Asas yang digunakan untuk memindahkan beban bangunan ke lapisan tanah keras menerusi tiang, sesuai untuk tanah berkeupayaan galas rendah. |
| Asas Jalur | Asas yang dibina di bawah dinding yang panjang untuk mengagihkan beban daripada komponen bangunan terus ke tanah. |
| Asas Pad | Asas berbentuk segi empat sama yang memindahkan beban dari tiang ke tanah, biasa digunakan untuk binaan satu atau dua tingkat. |
| Asas Rakit | Asas yang dibina di bawah keseluruhan atau sebahagian lantai bangunan, digunakan di kawasan tanah berkeupayaan galas rendah. |
| Bangunan Hijau | Bangunan yang dibina dengan mengambil kira kesedaran dan aspek alam sekitar, serta mampan melalui proses dan penggunaan sumber yang cekap. |
| Beban Hidup | Beban yang dikenakan ke atas struktur bangunan, di mana nilai dan kedudukannya boleh berubah-ubah. Juga dikenali sebagai beban kenaan. |
| Beban Mati | Beban yang diterima oleh bangunan daripada struktur bangunan itu sendiri, dengan nilai dan kedudukan yang tetap. |
| Certificate of Completion and Compliance (CCC) | Sijil Perakuan Siap dan Pematuhan yang dikeluarkan untuk memastikan bangunan yang telah siap dibina selamat untuk diduduki. |
| Datum | Sebarang permukaan aras yang menjadi rujukan bagi ketinggian titik di permukaan bumi. Rujukan biasa ialah purata aras laut. |
| Dinding Tanggung Beban | Dinding yang menanggung beban daripada bangunan (beban mati atau hidup) selain daripada bebannya sendiri. |
| Kaedah Top-Down | Teknik pembinaan daripada peringkat atas ke bawah, biasa digunakan untuk bangunan yang mempunyai ruang bawah tanah (basement). |
| Kaedah Konvensional | Kaedah pembinaan yang melibatkan kebanyakan proses kerjanya di tapak bina secara berperingkat dari bawah ke atas. |
| Pascapembinaan | Proses kerja selepas bangunan disiapkan, merangkumi aktiviti seperti mendapatkan CCC, jaminan, dan penyenggaraan. |
| Pembinaan | Pelaksanaan aktiviti-aktiviti pembinaan projek kejuruteraan awam bermula daripada perolehan tapak sehingga penyerahan projek kepada klien. |
| Penyahairan | Proses pengepaman untuk pengawalan dan pengeluaran air dari struktur tanah di mana air berkumpul. |
| Penyenggaraan | Aktiviti yang dilaksanakan ke atas bangunan sedia ada untuk memelihara jangka hayat bangunan bagi keselesaan pengguna. |
| Prapembinaan | Kerja-kerja awalan yang dibuat sebelum kerja pembinaan struktur dilakukan di tapak. |
| Proba Mackintosh | Ujian tusukan (penetration test) untuk menguji daya rintangan tanah dan mendapatkan nilai keupayaan galas tanah. |
| Rasuk | Komponen mendatar yang menanggung beban-beban bumbung, lantai, dan dinding serta memindahkannya ke tiang. |
| Sistem Binaan Berindustri (IBS) | Kaedah pembinaan moden di mana komponen bangunan dihasilkan dalam persekitaran terkawal (kilang atau tapak) dan dipasang di tapak bina. |
| Substruktur | Struktur binaan yang berada di bawah permukaan tanah, seperti asas bangunan. |
| Superstruktur | Struktur bangunan yang dibina dan berada di atas permukaan bumi, seperti tiang, rasuk, dinding, dan bumbung. |
| Ukur Aras | Kaedah pengukuran bagi menentukan beza tinggi titik-titik di atas muka bumi yang dirujuk kepada datum. |
| Ukur Tanah | Bidang pengukuran dalam kejuruteraan awam yang melibatkan kerja mengukur jarak, sudut, dan kedudukan di permukaan bumi. |
| Volatile Organic Compound (VOC) | Sebatian organik yang terdapat dalam bahan kimia (seperti cat) yang mudah meruap dan boleh memberi kesan kepada kesihatan. |