Nota Prinsip Perakaunan Tingkatan 4 Bab 5: Lejar
RINGKASAN
Ringkasan Mudah Faham (Nota Prinsip Perakaunan Tingkatan 4 Bab 5: Lejar)
1. Apakah definisi dan fungsi Lejar?
Lejar ialah buku utama perakaunan yang digunakan untuk merekodkan dan meringkaskan urus niaga perniagaan secara sistematik ke dalam akaun-akaun yang berlainan. Setiap akaun dalam lejar mempunyai dua bahagian: debit di sebelah kiri dan kredit di sebelah kanan.
Jenis-jenis Lejar:
• Lejar Am (LA): Merekodkan semua jenis akaun kecuali Akaun Belum Terima dan Akaun Belum Bayar barang niaga. Contohnya termasuk Akaun Hasil, Akaun Belanja, Akaun Aset, Akaun Liabiliti, Akaun Modal, dan Akaun Ambilan.
• Lejar Khas (Subsidiari): Merekodkan butiran terperinci bagi akaun tertentu. Ia terbahagi kepada:
◦ Lejar Belian (LB): Juga dikenali sebagai Akaun Belum Bayar. Merekodkan semua pembelian barang niaga secara kredit daripada pembekal.
◦ Lejar Jualan (LJ): Juga dikenali sebagai Akaun Belum Terima. Merekodkan semua jualan barang niaga secara kredit kepada pelanggan.
Format Lejar:
• Bentuk ‘T’: Format akaun yang paling asas dengan lajur Tarikh, Butir, Folio, dan Amaun di kedua-dua belah debit dan kredit.
• Bentuk Lajur: Format yang mempunyai lajur tambahan untuk ‘Baki’, di mana baki dikemas kini selepas setiap urus niaga. Ia mempunyai enam lajur: Tarikh, Butir, Folio, Debit, Kredit, dan Baki.
2. Klasifikasi Akaun
Akaun dalam lejar dikelaskan kepada dua kategori utama:
• Akaun Nyata: Merekodkan semua aset perniagaan. Contoh: Akaun Lengkapan, Perabot, Kenderaan, Bank, Tunai, Inventori, dan Alatan Pejabat.
• Akaun Nominal: Merekodkan semua hasil dan belanja. Contoh: Akaun Belian, Jualan, Belanja Am, Kadar Bayaran, Dividen, Sewa Diterima, Pulangan Jualan, dan Pulangan Belian.
3. Sistem Catatan Bergu
Ini adalah sistem asas perakaunan di mana setiap urus niaga direkodkan dalam sekurang-kurangnya dua akaun yang berbeza. Satu akaun akan didebitkan dan satu akaun lain akan dikreditkan dengan amaun yang sama. Prinsip ini memastikan akaun sentiasa seimbang.
Apakah Kesan Jika Sistem Catatan Bergu Tidak Digunakan?
• Untung rugi yang diperoleh tidak tepat.
• Kedudukan kewangan tidak dapat ditentukan dengan tepat.
• Imbangan Duga tidak seimbang.
• Catatan tidak lengkap.
4. Baki Normal Akaun
Setiap jenis akaun mempunyai baki normal sama ada di sebelah debit atau kredit.
• Akaun Aset: Baki debit. Bertambah di debit, berkurang di kredit.
• Akaun Liabiliti: Baki kredit. Berkurang di debit, bertambah di kredit.
• Akaun Belanja: Baki debit. Bertambah di debit, berkurang di kredit.
• Akaun Hasil: Baki kredit. Berkurang di debit, bertambah di kredit.
• Akaun Modal: Baki kredit. Berkurang di debit (ambilan), bertambah di kredit (modal tambahan).
• Akaun Ambilan: Baki debit. Bertambah di debit.
5. Bagaimanakah Mengimbangkan Lejar?
Pada akhir setiap tempoh perakaunan, semua akaun perlu ditutup dan diimbangkan. Langkah-langkahnya ialah:
1. Mengimbangkan jumlah di bahagian debit dan kredit mengikut jumlah yang paling besar.
2. Mencari beza baki dan meletakkannya sebagai Baki h/b (baki hadapan) di bahagian yang jumlahnya lebih kecil.
3. Meletakkan dua garisan di kedua-dua jumlah.
4. Memindahkan baki tersebut ke bulan hadapan sebagai Baki b/b (baki bawah) di sebelah yang bertentangan.
6. Akaun Kawalan
Akaun Kawalan ialah ringkasan Akaun Belum Terima dari Lejar Jualan dan Akaun Belum Bayar dari Lejar Belian. Ia disediakan dalam Lejar Am.
• Akaun Kawalan Belum Terima (AKBT): Juga dikenali sebagai Akaun Kawalan Lejar Jualan. Ia mempunyai baki debit kerana merupakan aset.
• Akaun Kawalan Belum Bayar (AKBB): Juga dikenali sebagai Akaun Kawalan Lejar Belian. Ia mempunyai baki kredit kerana merupakan liabiliti.
Tujuan Penyediaan Akaun Kawalan:
• Memudahkan jumlah baki keseluruhan Akaun Belum Terima dan Akaun Belum Bayar dihitung.
• Menyemak ketepatan catatan dalam akaun individu di Lejar Khas.
• Mengimbangkan Lejar Am.
• Membolehkan Imbangan Duga disediakan dan diimbangkan.
7. Catatan Kontra
Ini merujuk kepada pemindahan baki daripada Lejar Jualan ke Lejar Belian atau sebaliknya. Ia berlaku apabila sesebuah perniagaan menjual dan membeli barang niaga secara kredit dengan entiti yang sama. Hutang yang wujud boleh diselesaikan melalui Catatan Kontra, di mana amaun yang lebih kecil dipindahkan ke akaun yang mempunyai jumlah lebih besar.
GLOSARI
| Istilah | Definisi |
| Akaun Belum Bayar | Pembekal barang niaga. Ia berlaku apabila kita membeli barang niaga secara kredit daripada pembekal. (Liabiliti) |
| Akaun Belum Terima | Pelanggan yang berhutang dengan perniagaan. Ia berlaku apabila kita membenarkan jualan barang niaga secara kredit kepada pelanggan. (Aset) |
| Akaun Kawalan | Ringkasan bagi Akaun Belum Terima dan Akaun Belum Bayar yang disediakan dalam Lejar Am untuk menyemak ketepatan catatan. |
| Akaun Nominal | Akaun yang merekodkan semua hasil dan belanja perniagaan. Contoh: Akaun Jualan, Akaun Belian, Akaun Gaji. |
| Akaun Nyata | Akaun yang merekodkan semua aset perniagaan. Contoh: Akaun Kenderaan, Akaun Bank, Akaun Perabot. |
| Baki b/b | Singkatan untuk “Baki bawah”, iaitu baki permulaan bagi sesuatu akaun pada awal tempoh perakaunan yang baru. |
| Baki h/b | Singkatan untuk “Baki hadapan”, iaitu baki akhir sesuatu akaun pada akhir tempoh perakaunan yang akan dibawa ke tempoh seterusnya. |
| Bentuk Lajur | Format lejar yang mempunyai enam lajur: Tarikh, Butir, Folio, Debit, Kredit dan Baki. |
| Bentuk ‘T’ | Format akaun yang ringkas dengan bahagian debit di kiri dan bahagian kredit di kanan. |
| Catatan Kontra | Pemindahan daripada Lejar Jualan ke Lejar Belian atau sebaliknya apabila sebuah perniagaan merupakan pembeli dan penjual kepada entiti yang sama. |
| Folio | Lajur dalam lejar yang digunakan untuk rujukan silang, menunjukkan nombor halaman jurnal atau buku catatan pertama dari mana catatan itu dipindahkan. |
| Lejar | Buku akaun utama untuk merekodkan pelbagai jenis urus niaga perniagaan. Ia merupakan ringkasan urus niaga perniagaan yang tepat dan sistematik. |
| Lejar Am (LA) | Lejar yang merekodkan semua akaun kecuali Akaun Belum Terima dan Akaun Belum Bayar. |
| Lejar Belian (LB) | Lejar Khas yang merekodkan semua urus niaga belian barang niaga secara kredit. Juga dikenali sebagai Lejar Akaun Belum Bayar. |
| Lejar Jualan (LJ) | Lejar Khas yang merekodkan semua urus niaga jualan barang niaga secara kredit. Juga dikenali sebagai Lejar Akaun Belum Terima. |
| Lejar Khas (Subsidiari) | Lejar yang merekodkan butiran terperinci bagi Akaun Belum Terima dan Akaun Belum Bayar. |
| Mengimbangkan Akaun | Proses mencari beza antara jumlah bahagian debit dengan jumlah bahagian kredit sesuatu akaun untuk menentukan baki akhir. |
| Sistem Catatan Bergu | Sistem perakaunan yang merekodkan setiap urus niaga sekurang-kurangnya dalam dua akaun yang berbeza, di mana satu akaun didebitkan dan satu lagi dikreditkan dengan amaun yang sama. |
| Sistem Catatan Tunggal | Sistem yang juga dikenali sebagai rekod tidak lengkap iaitu urus niaga direkodkan sekali sahaja. |