Nota Ekonomi Tingkatan 4 Bab 2: Pasaran
RINGKASAN
Ringkasan (Nota Ekonomi Tingkatan 4 Bab 2: Pasaran)
Bab ini membincangkan konsep asas pasaran, di mana harga dan kuantiti barang serta perkhidmatan ditentukan oleh interaksi antara permintaan oleh pengguna dan penawaran oleh pengeluar. Keseimbangan pasaran dicapai apabila kuantiti yang diminta sama dengan kuantiti yang ditawarkan.
Permintaan
Permintaan merujuk kepada keinginan dan kemampuan seseorang individu untuk membeli sesuatu barang atau perkhidmatan pada suatu tingkat harga tertentu dan dalam jangka masa tertentu. Permintaan yang disokong oleh kuasa beli dikenali sebagai permintaan berkesan.
• Hukum Permintaan: Menyatakan wujud hubungan songsang (negatif) antara harga dengan kuantiti diminta. Apabila harga sesuatu barang meningkat, kuantiti diminta akan menurun, dan sebaliknya, dengan andaian ceteris paribus (faktor-faktor lain tidak berubah).
• Keluk Permintaan: Keluk permintaan individu atau pasaran mencerun ke bawah dari kiri ke kanan, menunjukkan hubungan songsang ini. Keluk permintaan pasaran diperoleh dengan menjumlahkan secara mendatar kuantiti diminta oleh setiap individu dalam pasaran.
• Penentu Permintaan:
◦ Harga barang itu: Menyebabkan pergerakan di sepanjang keluk permintaan (perubahan dalam kuantiti diminta).
◦ Bukan harga barang itu: Menyebabkan peralihan keluk permintaan (perubahan permintaan). Faktor-faktor ini termasuk harga barang lain (barang pengganti dan barang penggenap), cita rasa, pendapatan, musim, jangkaan harga masa depan, dan dasar kerajaan.
Penawaran
Penawaran merujuk kepada kuantiti sesuatu barang atau perkhidmatan yang sanggup dan mampu dikeluarkan oleh pengeluar pada suatu tingkat harga tertentu dalam tempoh masa tertentu.
• Hukum Penawaran: Menyatakan wujud hubungan positif (langsung) antara harga dengan kuantiti ditawarkan. Apabila harga sesuatu barang meningkat, kuantiti ditawarkan juga akan meningkat, dan sebaliknya, dengan andaian ceteris paribus.
• Keluk Penawaran: Keluk penawaran firma atau pasaran mencerun ke atas dari kiri ke kanan, menunjukkan hubungan positif ini. Keluk penawaran pasaran diperoleh dengan menjumlahkan secara mendatar kuantiti ditawarkan oleh setiap firma dalam pasaran.
• Penentu Penawaran:
◦ Harga barang itu: Menyebabkan pergerakan di sepanjang keluk penawaran (perubahan dalam kuantiti ditawarkan).
◦ Bukan harga barang itu: Menyebabkan peralihan keluk penawaran (perubahan penawaran). Faktor-faktor ini termasuk harga faktor pengeluaran, jangkaan harga masa depan, cuaca, tingkat teknologi, matlamat pengeluar, dan dasar kerajaan.
Keseimbangan Pasaran
Keseimbangan pasaran berlaku apabila kuantiti diminta sama dengan kuantiti ditawarkan. Titik persilangan antara keluk permintaan pasaran (DD) dan keluk penawaran pasaran (SS) akan menentukan harga dan kuantiti keseimbangan.
• Ketidakseimbangan Pasaran:
◦ Lebihan Permintaan: Berlaku apabila kuantiti diminta melebihi kuantiti ditawarkan pada suatu tingkat harga (harga lebih rendah daripada harga keseimbangan). Ini menyebabkan harga cenderung untuk meningkat.
◦ Lebihan Penawaran: Berlaku apabila kuantiti ditawarkan melebihi kuantiti diminta pada suatu tingkat harga (harga lebih tinggi daripada harga keseimbangan). Ini menyebabkan harga cenderung untuk menurun.
Keanjalan Harga
Keanjalan harga mengukur darjah tindak balas perubahan kuantiti diminta atau ditawarkan kesan daripada perubahan harga barang itu.
• Keanjalan Harga Permintaan (Ed): Mengukur peratus perubahan dalam kuantiti diminta kesan daripada peratus perubahan harga.
◦ Anjal (Ed > 1): Peratus perubahan kuantiti diminta lebih besar daripada peratus perubahan harga. Contoh: barang mewah.
◦ Tak Anjal (Ed < 1): Peratus perubahan kuantiti diminta lebih kecil daripada peratus perubahan harga. Contoh: barang keperluan.
• Keanjalan Harga Penawaran (Es): Mengukur peratus perubahan dalam kuantiti ditawarkan kesan daripada peratus perubahan harga.
◦ Anjal (Es > 1): Peratus perubahan kuantiti ditawarkan lebih besar daripada peratus perubahan harga. Contoh: barang perkilangan.
◦ Tak Anjal (Es < 1): Peratus perubahan kuantiti ditawarkan lebih kecil daripada peratus perubahan harga. Contoh: barang pertanian.
Konsep keanjalan adalah penting kepada firma untuk menentukan strategi harga bagi memaksimumkan jumlah hasil, dan kepada kerajaan untuk menentukan polisi percukaian dan subsidi.
GLOSARI
| Istilah | Definisi |
| Anjal | Keadaan di mana peratus perubahan kuantiti diminta atau ditawarkan adalah lebih besar daripada peratus perubahan harga (Pekali > 1). |
| Barang Pengganti | Suatu barang yang boleh diganti dengan mudah oleh barang lain. Permintaan terhadap sesuatu barang mempunyai hubungan positif dengan harga barang penggantinya. |
| Barang Penggenap | Barang yang perlu digunakan bersama-sama dengan barang lain. Permintaan terhadap sesuatu barang mempunyai hubungan negatif dengan harga barang penggenapnya. |
| Ceteris Paribus | Frasa Latin yang bermaksud “hal atau faktor lain tidak berubah”. Ia merupakan andaian penting dalam analisis ekonomi. |
| Dasar Kerajaan | Tindakan kerajaan seperti cukai, subsidi, galakan taraf perintis, dan pelepasan cukai yang boleh mempengaruhi permintaan atau penawaran. |
| Keanjalan Harga | Konsep yang mengukur darjah tindak balas perubahan kuantiti diminta atau ditawarkan kesan daripada perubahan harga barang itu. |
| Keanjalan Harga Permintaan (Ed) | Mengukur peratus perubahan dalam kuantiti diminta kesan daripada peratus perubahan harga barang itu dengan andaian ceteris paribus. |
| Keanjalan Harga Penawaran (Es) | Mengukur peratus perubahan dalam kuantiti ditawarkan kesan daripada peratus perubahan harga barang itu dengan andaian ceteris paribus. |
| Keseimbangan Pasaran | Keadaan apabila kuantiti diminta sama dengan kuantiti ditawarkan. Pasaran bebas daripada lebihan atau kurangan. |
| Ketidakseimbangan Pasaran | Keadaan apabila jumlah permintaan pengguna tidak sama dengan jumlah penawaran pengeluar, sama ada lebihan permintaan atau lebihan penawaran. |
| Lebihan Penawaran | Keadaan apabila kuantiti ditawarkan melebihi kuantiti diminta dalam pasaran pada suatu tingkat harga tertentu. |
| Lebihan Permintaan | Keadaan apabila kuantiti diminta melebihi kuantiti ditawarkan dalam pasaran pada suatu tingkat harga tertentu. |
| Pasaran | Suatu tempat atau situasi yang membolehkan penjual dan pembeli berinteraksi sama ada secara langsung atau tidak langsung untuk menjalankan urus niaga. |
| Penawaran | Merujuk kepada kuantiti sesuatu barang atau perkhidmatan yang sanggup dan mampu dikeluarkan oleh pengeluar atau firma pada suatu tingkat harga tertentu dalam tempoh masa tertentu. |
| Pengembangan Permintaan | Peningkatan dalam kuantiti diminta akibat daripada penurunan harga barang itu sendiri, ditunjukkan oleh pergerakan ke bawah di sepanjang keluk permintaan. |
| Penguncupan Permintaan | Penurunan dalam kuantiti diminta akibat daripada peningkatan harga barang itu sendiri, ditunjukkan oleh pergerakan ke atas di sepanjang keluk permintaan. |
| Permintaan | Merujuk kepada keinginan dan kemampuan seseorang individu untuk membeli sesuatu barang atau perkhidmatan pada suatu tingkat harga tertentu dan dalam jangka masa tertentu. |
| Permintaan Berkesan | Permintaan yang disokong oleh kuasa beli atau kemampuan membayar. |
| Permintaan Pasaran | Kuantiti sesuatu barang atau perkhidmatan yang diminta oleh semua individu dalam pasaran pada suatu tingkat harga dalam jangka masa tertentu. Diperoleh dengan menjumlahkan secara mendatar kuantiti diminta setiap individu. |
| Perubahan Permintaan | Peralihan keluk permintaan sama ada ke kiri atau ke kanan selari dengan keluk asal, disebabkan oleh perubahan penentu permintaan bukan harga barang itu. |
| Perubahan dalam Kuantiti Diminta | Pergerakan di sepanjang keluk permintaan yang sama disebabkan oleh perubahan harga barang itu sendiri. |
| Tak Anjal | Keadaan di mana peratus perubahan kuantiti diminta atau ditawarkan adalah lebih kecil daripada peratus perubahan harga (Pekali < 1). |