Nota Prinsip Perakaunan Tingkatan 5 Bab 4: Perakaunan Untuk Perkongsian
RINGKASAN
Ringkasan Mudah Difahami (Nota Prinsip Perakaunan Tingkatan 5 Bab 4: Perakaunan Untuk Perkongsian)
Apakah Itu Perkongsian?
Perkongsian ialah satu bentuk organisasi perniagaan yang ditubuhkan melalui gabungan antara dua hingga 20 orang pekongsi. Bagi perkongsian yang melibatkan perkhidmatan profesional seperti peguam atau akauntan, bilangan maksimum ahli boleh mencecah sehingga 50 orang.
Definisi rasmi menurut Seksyen 3(1) Akta Perkongsian 1961 ialah “perhubungan yang wujud antara orang yang menjalankan urusan bersama dengan tujuan untuk mendapat keuntungan”. Tujuan utama penubuhan perkongsian adalah untuk memperoleh keuntungan daripada aktiviti perniagaan yang diusahakan bersama.
Kelebihan utama menubuhkan perkongsian berbanding milikan tunggal ialah keupayaan untuk mengumpul modal yang lebih besar, berkongsi kepakaran, pengalaman, dan menanggung risiko secara bersama.
Perbandingan Perkongsian dan Milikan Tunggal
Terdapat perbezaan ketara dari sudut perakaunan antara perniagaan perkongsian dengan milikan tunggal.
| Aspek Perakaunan | Perkongsian | Milikan Tunggal |
| Bilangan Pemilik | Dimiliki 2 hingga 20 orang pekongsi. | Dimiliki oleh seorang pemilik. |
| Modal | Modal disumbangkan oleh setiap pekongsi. | Modal disumbangkan oleh pemilik sendiri. |
| Untung atau Rugi | Diagihkan antara pekongsi mengikut perjanjian. | Untung atau rugi dinikmati oleh pemilik sendiri. |
| Hayat Perniagaan | Boleh dibubarkan jika pekongsi meninggal dunia, muflis, atau atas persetujuan bersama. | Hayat tidak berterusan jika pemilik meninggal dunia atau tidak mahu meneruskan perniagaan. |
| Akaun Perdagangan dan Untung Rugi | Penyediaan Akaun Perdagangan dan Untung Rugi. | Penyediaan Akaun Perdagangan dan Untung Rugi. |
| Komponen Ekuiti Pemilik | Terdiri daripada Akaun Modal Pekongsi dan Akaun Semasa. | Terdiri daripada Modal, Untung Bersih dan Ambilan. |
Dokumen Penting: Ikatan Perkongsian & Akta Perkongsian 1961
Untuk mengelakkan sebarang perselisihan faham, satu perjanjian bertulis yang dikenali sebagai Ikatan Perkongsian lazimnya disediakan. Dokumen ini menggariskan perkara-perkara penting seperti:
• Nama perniagaan dan nama pekongsi
• Jumlah modal yang disumbangkan oleh setiap pekongsi
• Gaji, elaun, atau bonus untuk pekongsi
• Kadar faedah atas modal
• Kadar faedah atas ambilan
• Kadar faedah atas pinjaman pekongsi
• Nisbah pembahagian untung atau rugi
Jika tiada Ikatan Perkongsian, atau jika perjanjian tersebut tidak merangkumi perkara tertentu, maka peruntukan dalam Akta Perkongsian 1961 (Seksyen 26) akan diguna pakai:
• Untung atau rugi dibahagi sama rata.
• Tiada faedah dibayar atas modal pekongsi.
• Tiada faedah dikenakan atas ambilan pekongsi.
• Tiada gaji dibayar kepada pekongsi yang menguruskan perniagaan.
• Faedah 8% setahun dibayar atas pinjaman yang diberikan oleh pekongsi kepada perniagaan.
• Setiap pekongsi berhak menguruskan perniagaan.
• Buku akaun disimpan di premis perniagaan.
Akaun-Akaun Utama dalam Perkongsian
1. Akaun Pengasingan Untung Rugi: Akaun ini disediakan selepas Akaun Untung Rugi untuk menunjukkan bagaimana untung bersih atau rugi bersih diagihkan kepada para pekongsi. Ia mengambil kira item-item seperti faedah atas modal, faedah atas ambilan, gaji pekongsi, dan baki keuntungan yang dikongsi.
2. Akaun Modal: Merekodkan jumlah modal yang disumbangkan oleh setiap pekongsi. Terdapat dua kaedah penyediaannya:
◦ Kaedah Modal Tetap: Baki Akaun Modal tidak berubah kecuali terdapat penambahan atau pengurangan modal. Semua urus niaga lain (gaji, faedah, kongsi untung) direkodkan dalam Akaun Semasa.
◦ Kaedah Modal Berubah: Semua urus niaga yang berkaitan dengan pekongsi (modal, ambilan, gaji, faedah, kongsi untung) direkodkan terus ke dalam Akaun Modal. Akaun Semasa tidak perlu disediakan.
3. Akaun Semasa: Disediakan jika Kaedah Modal Tetap digunakan. Akaun ini merekodkan semua tuntutan pekongsi terhadap perkongsian (seperti gaji, faedah atas modal, kongsi untung) dan tuntutan perkongsian terhadap pekongsi (ambilan, faedah atas ambilan).
4. Ekuiti Pemilik dalam Penyata Kedudukan Kewangan: Bahagian ini menunjukkan kedudukan modal dan akaun semasa setiap pekongsi. Ia terdiri daripada Akaun Modal dan Akaun Semasa (jika ada).
Pembubaran Perkongsian
Pembubaran bermaksud operasi perniagaan ditamatkan. Semua aset perniagaan akan dijual (direaliskan) dan semua liabiliti dijelaskan. Sebab-sebab pembubaran termasuk:
• Tempoh perkongsian tamat.
• Tujuan penubuhan tercapai.
• Kematian, muflis, atau pekongsi tidak siuman.
• Persetujuan semua pekongsi.
• Perintah mahkamah.
Akaun-akaun utama yang terlibat semasa proses pembubaran ialah:
• Akaun Realisasi: Akaun ini dibuka untuk merekodkan penjualan semua aset dan pembayaran belanja realisasi. Tujuannya adalah untuk mengira untung atau rugi yang terhasil daripada proses pembubaran.
• Akaun Bank: Merekodkan semua penerimaan dan pembayaran tunai semasa pembubaran.
• Akaun Modal Pekongsi: Menunjukkan baki akhir modal setiap pekongsi selepas mengambil kira untung/rugi realisasi dan urus niaga lain sebelum pembayaran akhir dibuat kepada mereka.
GLOSARI
| Term | Definition |
| Akaun Bank (Bank Account) | An account used to record all cash transactions, especially during the dissolution process to track receipts from asset sales and payments for liabilities and to partners. |
| Akaun Modal (Capital Account) | An account showing the owner’s equity for each partner, representing their initial and subsequent capital contributions. Its balance changes depending on whether the Fixed or Fluctuating Capital method is used. |
| Akaun Pengasingan Untung Rugi (Profit and Loss Appropriation Account) | An extension of the Profit and Loss Account, prepared specifically for partnerships. Its purpose is to show the allocation of net profit or loss among partners according to the partnership agreement (e.g., interest on capital, salaries, interest on drawings, and profit/loss shares). |
| Akaun Realisasi (Realisation Account) | A temporary account opened only during the dissolution of a partnership. It is used to close out all asset accounts, record the proceeds from the sale of those assets, and record the payment of realisation expenses. The final balance represents the profit or loss on realisation. |
| Akaun Semasa (Current Account) | An account used under the Fixed Capital method to record all transactions between the partnership and a partner other than capital contributions. This includes drawings, interest on drawings, interest on capital, salaries, and profit/loss shares. A credit balance means the firm owes the partner; a debit balance means the partner owes the firm. |
| Akta Perkongsian 1961 (Partnership Act 1961) | The legislation that governs partnerships in Malaysia. Section 26 provides default rules for partnerships that do not have a formal agreement, covering profit sharing, interest on loans, and management rights. |
| Ambilan (Drawings) | The withdrawal of cash or goods from the partnership by a partner for personal use. |
| Ekuiti Pemilik (Owner’s Equity) | In a partnership, this represents the partners’ total claim on the assets of the business. It is comprised of the sum of the partners’ Capital Accounts and Current Accounts. |
| Faedah atas Ambilan (Interest on Drawings) | A charge imposed on partners for their drawings, as specified in the partnership agreement. It is treated as income for the partnership and is debited to the partner’s Current Account and credited to the P&L Appropriation Account. |
| Faedah atas Modal (Interest on Capital) | A reward paid to partners for their capital contributions, as specified in the partnership agreement. It is treated as an expense (an appropriation of profit) for the partnership and is credited to the partner’s Current Account and debited to the P&L Appropriation Account. |
| Faedah atas Pinjaman Pekongsi (Interest on Partner’s Loan) | Interest paid to a partner who has provided a loan to the partnership. This is treated as a business expense and is charged to the main Profit and Loss Account, not the Appropriation Account. |
| Gaji / Elaun / Bonus Pekongsi (Partner’s Salary / Allowance / Bonus) | Remuneration paid to partners, typically for active participation in managing the business, as specified in the partnership agreement. It is an appropriation of profit. |
| Ikatan Perkongsian (Partnership Agreement) | A formal agreement (written or verbal) between partners that outlines the terms and conditions of the partnership, such as profit/loss sharing ratios, interest rates on capital and drawings, salaries, and procedures for dissolution. |
| Kaedah Modal Berubah (Fluctuating Capital Method) | A method of preparing partners’ capital accounts where all transactions (capital, drawings, interest, salary, profit share) are recorded directly in the Capital Account, causing its balance to fluctuate. No Current Account is used. |
| Kaedah Modal Tetap (Fixed Capital Method) | A method of preparing partners’ capital accounts where the Capital Account balance remains fixed, only changing with permanent additions or withdrawals of capital. A separate Current Account is maintained for all other transactions. |
| Kongsi Untung atau Rugi (Profit or Loss Sharing) | The distribution of the partnership’s profits or losses among the partners according to a pre-determined ratio in the partnership agreement. If no ratio is specified, it is shared equally. |
| Pembubaran Perkongsian (Dissolution of Partnership) | The process of winding up the affairs of a partnership. This involves selling all assets, paying off all liabilities, and distributing any remaining cash or assets to the partners. |
| Penyata Kedudukan Kewangan (Statement of Financial Position) | A financial statement that presents the assets, liabilities, and owner’s equity of a partnership at a specific point in time. |
| Perkongsian (Partnership) | A business organization formed by two or more individuals (from 2 to 20 for a regular partnership) with the shared goal of making a profit. |
| Untung Bersih (Net Profit) | The profit of the business after all expenses have been deducted from revenues, but before appropriations to partners. This figure is transferred from the Profit and Loss Account to the P&L Appropriation Account. |