Nota Reka Cipta Tingkatan 4 Bab 7: Model Olokan
RINGKASAN
Ringkasan Mudah (Nota Reka Cipta Tingkatan 4 Bab 7: Model Olokan)
Model Olokan, atau mock-up, adalah representasi fizikal tiga dimensi (3D) awal bagi sesebuah reka bentuk. Ia bukan produk akhir tetapi satu langkah penting dalam proses reka bentuk.
Tujuan Utama Model Olokan:
• Visualisasi: Memberikan gambaran sebenar reka bentuk dalam bentuk 3D.
• Penilaian: Membolehkan pereka menilai aspek seperti keseimbangan, struktur, dan kesesuaian reka bentuk.
• Penanda Aras: Menjadi rujukan untuk pembinaan model sebenar atau prototaip.
Ciri-ciri Utama:
• Tidak Berfungsi: Ia adalah model statik yang tidak mempunyai fungsi mekanikal atau elektronik.
• Tidak Mengikut Skala: Biasanya tidak dibina mengikut saizan sebenar produk akhir.
• Bahan Bukan Sebenar: Dihasilkan menggunakan bahan yang mudah didapati dan dibentuk, bukan bahan produk akhir.
Perbezaan Utama: Model Olokan, Model, dan Prototaip
| Ciri | Model Olokan (Mock-up) | Model | Prototaip |
| Peringkat | Dibuat sebelum model sebenar | Dibuat selepas model olokan | Dibuat selepas model |
| Skala | Tidak mengikut ukuran/skala | Dibuat mengikut skala/saiz sebenar | Dibuat mengikut saiz sebenar |
| Bahan | Bukan bahan sebenar | Tidak semestinya bahan sebenar | Dibina daripada bahan sebenar |
| Fungsi | Tidak berfungsi | Separa berfungsi atau tidak berfungsi | Berfungsi penuh |
Proses Penghasilan: Proses ini bergantung pada kreativiti pereka, tetapi langkah-langkah asasnya termasuk:
1. Mengenal Pasti: Menentukan bentuk dan saiz objek.
2. Memilih Bahan: Memilih bahan yang sesuai dengan bentuk (cth: foam untuk bentuk geometri, polistirena untuk bentuk organik).
3. Memotong & Membentuk: Memotong bahan mengikut saiz dan mula membentuk model.
4. Menyambung: Menggunakan gam, pita, atau dawai untuk mencantumkan bahagian.
5. Kemasan: Melakukan proses kemasan seperti melicinkan dengan kertas pasir dan mengecat jika perlu.
Penilaian: Setelah siap, model olokan dinilai berdasarkan beberapa faktor utama: keseimbangan reka bentuk, struktur, kesesuaian bahan untuk produk sebenar, keselamatan, dan penggunaan.
GLOSARI
| Istilah | Definisi |
| Model Olokan (Mock-up) | Model separa siap yang tidak berasaskan skala, dibina untuk tujuan penilaian dan rujukan sebelum model sebenar atau prototaip dihasilkan. |
| Model | Dihasilkan selepas model olokan, dibuat mengikut skala atau saiz sebenar, dan mungkin separa berfungsi atau tidak berfungsi. |
| Prototaip | Dihasilkan selepas model, dibina mengikut saiz sebenar menggunakan bahan sebenar dan berfungsi sepenuhnya. |
| Model Statik | Ciri model olokan yang merujuk kepada keadaannya yang tidak bergerak atau tidak berfungsi. |
| Bentuk Geometri | Bentuk yang bersegi atau mempunyai sudut yang jelas. Bahan seperti foam dan mounting board sesuai untuk bentuk ini. |
| Bentuk Organik | Bentuk yang bebas, melengkung, dan tidak sekata. Bahan seperti polistirena dan kayu jelutung sesuai untuk bentuk ini. |
| Foam | Bahan ringan yang mudah dipotong, sesuai untuk membina model olokan berbentuk geometri. |
| Polistirena | Bahan ringan seperti gabus yang mudah dibentuk, sering digunakan untuk model olokan berbentuk organik. |
| Mounting Board | Sejenis papan tebal dan ringan yang mudah dipotong, sesuai untuk membina struktur bersegi. |
| Kayu Jelutung | Sejenis kayu lembut yang mudah diukir dan dibentuk, sesuai untuk model olokan berbentuk organik. |
| Kayu Balsa | Sejenis kayu yang sangat ringan dan mudah dipotong, sering digunakan dalam pembinaan model. |
| NT Cutter | Sejenis pisau pemotong tajam yang digunakan untuk memotong bahan kepingan dengan jitu. |
| Gam Sentuh | Sejenis gam pelekat yang kuat, disapu pada kedua-dua permukaan sebelum dicantumkan. |
| Gam PVC | Gam cecair yang digunakan khas untuk mencantumkan bahan berasaskan plastik PVC. |
| Kertas Pasir | Kertas kasar yang digunakan untuk melicinkan permukaan model olokan. |
| Cat Emulsi | Sejenis cat berasaskan air yang digunakan untuk kemasan pada model olokan. |
| Cat Aerosol | Cat sembur dalam tin yang memberikan kemasan yang rata dan cepat kering. |
| Plaster Paris | Serbuk yang dicampur dengan air untuk menghasilkan bahan keras, digunakan untuk membentuk atau menyalut model. |
| Simen Penyumbat | Bahan pes yang digunakan untuk mengisi lubang atau meratakan permukaan pada model. |