NOTA SEJARAH TINGKATAN 5 BAB 4 – SISTEM PERSEKUTUAN

Ringkasan Bab

Sistem Persekutuan merupakan asas pentadbiran Malaysia, di mana terdapat pembahagian kuasa antara Kerajaan Persekutuan (Kerajaan Pusat) dengan Kerajaan Negeri. Latar belakang sistem ini bermula sejak tahun 1896 dan berkembang melalui beberapa peringkat sejarah penting, termasuklah penubuhan Persekutuan Tanah Melayu 1948, kemerdekaan 1957, dan pembentukan Malaysia pada tahun 1963. Perlembagaan Persekutuan menetapkan dengan jelas bidang kuasa setiap peringkat kerajaan melalui Senarai Persekutuan, Senarai Negeri, dan Senarai Bersama untuk melicinkan pentadbiran. Kerjasama yang erat antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri dalam pelbagai bidang seperti pembangunan sosioekonomi, penyediaan perumahan, pemuliharaan khazanah negara, dan keselamatan menjadi tunjang kepada kemajuan dan kesejahteraan negara. Sistem ini diperkukuh oleh prinsip keluhuran perlembagaan dan mekanisme penyelarasan antara kedua-dua peringkat kerajaan, memastikan Malaysia terus stabil dan makmur.

——————————————————————————–

Bahagian 1: Latar Belakang dan Pembentukan Sistem Persekutuan

Sistem Persekutuan di Malaysia terbentuk melalui proses evolusi sejarah yang panjang, bermula daripada pengaruh British dalam pentadbiran negeri-negeri Melayu.

——————————————————————————–

Bahagian 2: Pembahagian Kuasa dalam Sistem Persekutuan

Pentadbiran Malaysia dibahagikan kepada tiga peringkat: Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri, dan Kerajaan Tempatan. Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan kuasa kepada setiap peringkat bagi melicinkan perjalanan sistem dan mengelakkan permasalahan.

Kuasa Kerajaan Persekutuan (Senarai Persekutuan)

Kerajaan Persekutuan mempunyai kuasa dalam hal ehwal peringkat nasional yang termaktub dalam Senarai Persekutuan. Kuasa ini meliputi skop kepentingan nasional dan merangkumi semua aspek perkhidmatan yang berkaitan dengan pentadbiran negara.

Kuasa Kerajaan Negeri (Senarai Negeri)

Setiap negeri mempunyai Dewan Undangan Negeri (DUN) yang berkuasa untuk menggubal undang-undang bagi negerinya.

Kuasa Bersama (Senarai Bersama)

Senarai Bersama ialah perkara yang membolehkan Parlimen (di peringkat Persekutuan) dan DUN (di peringkat Negeri) menggubal undang-undang untuk perkara yang sama. Sekiranya berlaku percanggahan, undang-undang yang diluluskan oleh Parlimen harus dipatuhi.

Peruntukan Tambahan bagi Sarawak dan Sabah

Kerajaan Negeri Sarawak dan Sabah diberi kuasa tambahan bagi menyesuaikan kemasukan negeri berkenaan ke dalam Persekutuan Malaysia.

• Tambahan kepada Senarai Negeri:

    ◦ Undang-undang dan adat anak negeri.

    ◦ Mahkamah Anak Negeri.

    ◦ Kereta api di Sabah.

• Tambahan kepada Senarai Bersama:

    ◦ Undang-undang diri berhubung perkahwinan, penceraian, penjagaan anak, nafkah, dan sebagainya.

    ◦ Penyelidikan pertanian dan perhutanan, pengawalan makhluk perosak, dan pencegahan penyakit tumbuhan.

    ◦ Pilihan raya bagi Dewan Negeri.

• Kuasa Imigresen: Di bawah Akta Imigresen 1963, Kerajaan Negeri Sarawak dan Sabah diberi kuasa untuk mengekalkan kuasa kawalan, kemasukan, dan kediaman di negeri-negeri tersebut.

Peranan Kerajaan Tempatan

Kerajaan Tempatan (juga dikenali sebagai Pihak Berkuasa Tempatan – PBT) merupakan kerajaan peringkat ketiga yang berada di bawah bidang kuasa Kerajaan Negeri. Fungsinya digariskan dalam Akta Kerajaan Tempatan 1976 [Akta 171] dan ia berperanan sebagai perantara antara Kerajaan Negeri dengan rakyat.

Antara Fungsi Kerajaan Tempatan:

• Menyediakan perkhidmatan pembersihan.

• Mengeluarkan lesen dan kawalan penjaja.

• Membangunkan perumahan awam.

• Menyediakan kemudahan sukan dan kebudayaan.

• Menjaga kesihatan awam.

• Mengindahkan kawasan.

• Menyelenggara sistem saliran dan jalan raya.

• Menyediakan kemudahan awam dan perkhidmatan kecemasan.

——————————————————————————–

Bahagian 3: Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri

Kerjasama erat antara kedua-dua peringkat kerajaan adalah penting untuk memastikan pembangunan dan kesejahteraan rakyat terjamin.

1. Pembangunan Sosioekonomi

• Pembangunan Tanah: Kerajaan Persekutuan menubuhkan agensi seperti FELDA untuk membangunkan tanah baharu bagi pertanian dan penempatan semula. Kerajaan Negeri pula berperanan menyedia dan menguruskan tanah.

• Pembangunan Wilayah: Selepas tahun 1970, kerjasama diperluas kepada pembangunan wilayah. Agensi pembangunan ditubuhkan untuk membangunkan kawasan yang kurang maju dan mewujudkan keseimbangan pembangunan.

    ◦ Agensi Pembangunan Wilayah: Lembaga Kemajuan Kelantan Selatan (KESEDAR), Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah (KETENGAH), Lembaga Kemajuan Pahang Tenggara (DARA), Lembaga Kemajuan Johor Tenggara (KEJORA), Lembaga Kemajuan Wilayah Kedah (KEDA), Lembaga Kemajuan Pulau Pinang (PERDA).

• Pembangunan Koridor Wilayah: Kerjasama diteruskan melalui projek strategik jangka panjang ini.

    ◦ Rancangan Pembangunan Koridor Wilayah:

        ▪ 2006: Rancangan Pembangunan Wilayah Ekonomi Selatan Johor (SJER).

        ▪ 2007: Wilayah Ekonomi Koridor Utara (NCER) – Melibatkan Perlis, Kedah, Pulau Pinang, Utara Perak.

        ▪ 2007: Wilayah Ekonomi Pantai Timur (ECER) – Melibatkan Pahang, Terengganu, Kelantan, Daerah Mersing, Johor.

        ▪ 2008: Koridor Tenaga Diperbaharui Sarawak (SCORE).

        ▪ 2008: Koridor Pembangunan Sabah (SDC).

2. Pemuliharaan Khazanah Negara

• Pengurusan Taman Negara: Pengurusan hidupan liar dan taman negara adalah tanggungjawab bersama. Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972 [Akta 76] digubal, kemudian digantikan dengan Akta Pemuliharaan Hidupan Liar 2010 [Akta 716]. Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (PERHILITAN) menguruskan taman negara di Semenanjung. Di Sarawak, ia di bawah Perbadanan Perhutanan Sarawak, manakala di Sabah di bawah Jabatan Hidupan Liar Sabah.

• Tapak Warisan Dunia UNESCO:

    ◦ Taman Negara Kinabalu, Sabah (diisytihar pada tahun 2000).

    ◦ Taman Negara Mulu, Sarawak (diisytihar pada tahun 2000).

3. Penyediaan Perumahan Rakyat

• Perumahan Awal Kemerdekaan: Kerajaan Persekutuan dan Negeri bekerjasama menyediakan perumahan kos rendah di bandar. Kerajaan Persekutuan menubuhkan Kementerian Kerajaan Tempatan dan Perumahan (1964), manakala Kerajaan Negeri menyediakan tanah pada harga rendah.

• Mengatasi Masalah Kemiskinan: Selepas 1970, Kerajaan Persekutuan melaksanakan Program Perumahan Rakyat (PPR) pada tahun 1997 untuk membina perumahan awam di seluruh negara.

• Perumahan Mampu Milik: Pada 2014, Majlis Perumahan Negara ditubuhkan. Program peringkat Persekutuan termasuk Perbadanan Perumahan 1Malaysia (PR1MA) dan Rumah Mesra Rakyat. Program peringkat negeri termasuk Rumah Selangorku dan Rumah Mampu Milik Johor.

4. Menjamin Keselamatan dan Kedaulatan Negara

• Kawasan Keselamatan Khas Pantai Timur Sabah (ESSCOM): Ditubuhkan selepas pencerobohan pengganas dari Kepulauan Sulu di Lahad Datu pada 12 Februari 2013. ESSCOM bertanggungjawab mengawasi keselamatan 10 daerah di Pantai Timur Sabah yang dikenali sebagai Zon Keselamatan Timur Sabah (ESSZONE).

• Struktur ESSCOM: Pengerusi Jawatankuasa Pemantau ialah Perdana Menteri Malaysia, Pengerusi Jawatankuasa ESSZONE ialah Ketua Menteri Sabah, dan ia diketuai oleh seorang Ketua Pegawai Eksekutif dan Komander ESSCOM.

• Kerjasama Agensi: ESSCOM mengintegrasikan kerjasama Angkatan Tentera Malaysia (ATM), Polis Diraja Malaysia (PDRM), dan Agensi Penguatkuasaan Maritim Malaysia (APMM).

——————————————————————————–

Bahagian 4: Faktor Pengukuhan Sistem Persekutuan

1. Keluhuran Perlembagaan

Perlembagaan Persekutuan menjadi undang-undang tertinggi yang menjadi asas kepada sistem Persekutuan. Ia menggariskan pembahagian kuasa dengan jelas untuk mengelakkan pertindihan dan memastikan kestabilan negara.

2. Penyelarasan Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri

Hubungan antara kerajaan diselaraskan melalui majlis-majlis yang ditubuhkan oleh kerajaan.

• Majlis yang Termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan:

    ◦ Majlis Kewangan Negara: Mentadbir hal ehwal kewangan seperti pemberian wang, bayaran cukai, dan pinjaman Kerajaan Persekutuan kepada Kerajaan Negeri.

    ◦ Majlis Tanah Negara: Membentuk dasar dan mengawal penggunaan tanah untuk pertanian, perhutanan, perlombongan, dan sebagainya.

    ◦ Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan: Menyelaraskan pentadbiran Kerajaan Tempatan.

• Majlis yang Ditubuhkan oleh Kerajaan:

    ◦ Majlis Keselamatan Negara

    ◦ Majlis Air Negara

    ◦ Majlis Perumahan Negara

• Jawatan Setiausaha Persekutuan: Diwujudkan pada tahun 1963 di Sarawak dan Sabah. Tanggungjawab utamanya adalah untuk mengeratkan hubungan antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri.