Nota Ekonomi Tingkatan 5 Bab 2: Malaysia Dan Ekonomi Global
Koleksi Latihan
RINGKASAN
Ringkasan Komprehensif
Panduan ini merumuskan konsep-konsep utama berkaitan interaksi ekonomi Malaysia di peringkat global, merangkumi globalisasi, perdagangan antarabangsa, imbangan pembayaran, dan kadar pertukaran asing.
2.1 Globalisasi
Globalisasi merujuk kepada proses interaksi dan integrasi antara manusia, firma, dan kerajaan dari pelbagai negara, yang didorong oleh perkembangan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT), pengangkutan, dan perhubungan. Proses ini menyebabkan sempadan antara negara menjadi seolah-olah tidak wujud dan dunia dianggap sebagai satu unit.
Apakah Ciri-ciri Globalisasi?
• Pasaran Baharu: Perkembangan pasaran global dalam perkhidmatan seperti perbankan, insurans, dan pengangkutan. Wujud juga pasaran pengguna global dengan jenama global.
• Peserta Baharu: Kemunculan syarikat multinasional, pertubuhan perdagangan antarabangsa seperti WTO, blok perdagangan (ASEAN, EU), dan organisasi antarabangsa (G-7, OECD, IMF).
• Kaedah Komunikasi Baharu: Komunikasi menjadi lebih cepat dan murah melalui Internet, telefon bimbit, dan pengangkutan yang efisien.
• Peraturan dan Norma Baharu: Peluasan dasar ekonomi kapitalis, demokrasi, peningkatan kesedaran hak asasi manusia, dan perjanjian antarabangsa mengenai alam sekitar, perdagangan, dan pelaburan.
Syarikat Multinasional (MNC): Firma yang beroperasi di beberapa negara secara serentak. Ciri-cirinya termasuk:
1. Firma besar dengan cawangan di beberapa buah negara.
2. Pemindahan teknologi canggih antara cawangan.
3. Semua cawangan dikawal oleh firma induk di negara asal.
Dorongan Syarikat dalam Operasi Antarabangsa:
• Meluaskan Pasaran: Memasarkan barang ke luar negara untuk mendapatkan keuntungan maksimum.
• Perlindungan Perdagangan: Mengatasi sekatan seperti cukai dengan membuka operasi pengeluaran di negara berkenaan.
• Kos Pengangkutan yang Tinggi: Membuka tapak pengeluaran yang lebih hampir dengan pasaran untuk menjimatkan kos.
• Bahan Mentah Unik: Memindahkan operasi ke negara yang kaya dengan bahan mentah untuk mengatasi masalah kekurangan atau gangguan bekalan.
• Tenaga Buruh Kemahiran Khusus: Memanfaatkan kos buruh yang lebih rendah di negara lain untuk memaksimumkan keuntungan dan meningkatkan daya saingan harga.
Apakah Faktor Penggalak Globalisasi di Malaysia?
1. Peranan Kerajaan: Mengamalkan sifat terbuka, melonggarkan kawalan ekonomi, melaksanakan liberalisasi perdagangan (cth: AFTA), dan menawarkan pelbagai insentif untuk menarik syarikat multinasional.
2. Infrastruktur Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT): Perkembangan Internet memudahkan komunikasi, pemindahan maklumat, dan urus niaga (e-dagang), menggalakkan inovasi dan pertumbuhan ekonomi.
3. Infrastruktur Pengangkutan: Sistem pengangkutan darat, udara, dan air yang cekap mengurangkan kos dan memudahkan pergerakan barang serta manusia.
4. Pelancongan: Sumbangan besar kepada ekonomi negara, didorong oleh kemudahan seperti KLIA2 dan perkhidmatan tempahan atas talian.
Pelaburan Langsung Asing (FDI): Pelaburan yang dibuat oleh firma atau individu dari luar negara untuk memulakan operasi atau membeli aset perniagaan di Malaysia. Cara-cara FDI termasuk:
• Membina kemudahan pengeluaran.
• Pengambilalihan syarikat asing.
• Usaha sama dengan syarikat tempatan.
• Membuka subsidiari.
Kesan Pelaburan Langsung Asing (FDI):
| Kesan Positif | Kesan Negatif |
| Pertumbuhan Ekonomi: Peningkatan keupayaan pengeluaran melalui penggunaan teknologi canggih. | Ketidakseimbangan Pendapatan: Firma asing menawarkan upah lebih tinggi, mewujudkan jurang pendapatan. |
| Pindahan Teknologi: Membawa masuk teknologi, mesin, dan kaedah pengeluaran yang canggih. | Kemusnahan Alam Sekitar: Eksploitasi sumber alam yang tidak terkawal boleh menyebabkan pencemaran. |
| Peningkatan Kemahiran Modal Insan: Menyediakan program latihan untuk meningkatkan kemahiran dan produktiviti pekerja tempatan. | Aliran Untung ke Luar Negara: Keuntungan dibawa pulang ke negara asal, memberi kesan negatif kepada kadar pertukaran asing dan imbangan pembayaran. |
| Peningkatan Modal Pelaburan: Membawa masuk lebih banyak modal untuk menggalakkan aktiviti pengeluaran. |
——————————————————————————–
2.2 Perdagangan Antarabangsa
Perdagangan antarabangsa merujuk kepada urusan jual beli barang dan perkhidmatan antara sebuah negara dengan negara lain, didorong oleh kemajuan dalam sistem pengangkutan dan perhubungan.
Bentuk Perdagangan Antarabangsa:
• Import: Membeli barang dan perkhidmatan dari negara lain apabila bekalan tempatan tidak mencukupi.
• Eksport: Menjual barang dan perkhidmatan kepada negara lain apabila pengeluaran melebihi keperluan tempatan.
• Entrepot: Membeli barang dari luar negara, memprosesnya, dan menjualnya semula ke negara lain (Contoh: Singapura, Hong Kong).
Sebab Wujudnya Perdagangan Antarabangsa:
• Perbezaan sumber semula jadi, iklim, dan jenis tanih.
• Perbezaan tingkat kecekapan pengeluaran (faedah berbanding).
• Perbezaan budaya masyarakat yang mempengaruhi corak pengeluaran.
• Perbezaan harga faktor seperti upah buruh dan modal.
• Perbezaan cita rasa pengguna.
Kepentingan Perdagangan Antarabangsa:
• Memperoleh barang yang tidak dikeluarkan di dalam negara.
• Meluaskan pasaran dan meningkatkan keuntungan firma.
• Menambah pendapatan negara melalui duti import dan eksport.
• Menggalakkan pemindahan dan penggunaan teknologi.
• Menikmati barang dengan harga yang lebih murah.
• Meningkatkan kecekapan pengeluaran melalui persaingan.
• Menambah peluang pekerjaan dan menggalakkan pelaburan.
Sekatan Perdagangan Antarabangsa: Dasar perdagangan luar oleh kerajaan untuk mengawal eksport dan import.
| Bentuk Sekatan | Penerangan |
| Tarif | Cukai yang dikenakan ke atas barang yang diimport. Terbahagi kepada tarif spesifik (kadar tetap per unit) dan tarif ad valorem (peratusan daripada nilai barang). |
| Subsidi | Bantuan kewangan oleh kerajaan kepada pengeluar tempatan untuk mengurangkan kos, membolehkan mereka bersaing dengan produk import. |
| Kuota | Had maksimum ke atas jumlah barang yang boleh diimport dalam satu tempoh masa tertentu. |
| Kawalan Pertukaran Asing | Menghadkan pembelian mata wang asing oleh pengimport untuk mengawal kemasukan barang import. |
| Embargo | Perintah larangan atau pemulauan perdagangan terhadap negara tertentu, biasanya atas alasan keselamatan. |
| Sekatan Bukan Ekonomi | Sekatan dalam bentuk undang-undang atau peraturan untuk menjamin keselamatan dan kesihatan rakyat (cth: piawaian SIRIM). |
Tujuan Sekatan Perdagangan:
• Melindungi industri muda tempatan.
• Menghadapi persaingan dan meningkatkan daya saing industri tempatan.
• Sebagai sumber hasil kerajaan (kutipan tarif).
• Mewujudkan peluang pekerjaan.
• Memperbaiki imbangan pembayaran.
• Mengatasi masalah lambakan (menjual barang di bawah kos di negara asing).
——————————————————————————–
2.3 Imbangan Pembayaran
Satu rekod sistematik yang merekodkan semua urus niaga ekonomi (penerimaan dan pembayaran kewangan) antara sesebuah negara dengan negara lain dalam tempoh setahun. Ia melibatkan rekod butiran debit (pembayaran) dan kredit (penerimaan).
Komponen Utama Imbangan Pembayaran:
1. Akaun Semasa: Merekod nilai eksport dan import barang, perkhidmatan, serta pendapatan. Terdiri daripada:
◦ Akaun Barangan (Imbangan Dagangan): Perbezaan antara jumlah nilai eksport barang nampak dengan jumlah nilai import barang nampak.
◦ Akaun Perkhidmatan: Merekod eksport dan import barang tak nampak (cth: pengangkutan, pelancongan, kewangan).
◦ Akaun Pendapatan Primer: Merekod pampasan pekerja dan pendapatan pelaburan.
◦ Akaun Pendapatan Sekunder: Merekod bayaran pindahan (cth: biasiswa, bantuan, derma).
2. Akaun Modal: Merekod perubahan bersih dalam pemilikan aset (cth: perolehan aset bukan kewangan, pindahan modal).
3. Akaun Kewangan: Merekod aliran masuk dan keluar modal (cth: pelaburan langsung, pelaburan portfolio).
Lebihan dan Defisit Akaun Semasa:
• Lebihan Akaun Semasa: Berlaku apabila jumlah penerimaan kewangan melebihi jumlah pembayaran kewangan.
◦ Sebab: Permintaan tinggi untuk eksport, permintaan rendah untuk import, produktiviti negara meningkat.
◦ Implikasi (Positif): Peningkatan pendapatan negara, guna tenaga, dan taraf hidup. Boleh menyebabkan inflasi.
• Defisit Akaun Semasa: Berlaku apabila jumlah pembayaran kewangan melebihi jumlah penerimaan kewangan.
◦ Sebab: Permintaan rendah untuk eksport, permintaan tinggi untuk import, penurunan produktiviti.
◦ Implikasi (Negatif): Penurunan pendapatan negara, guna tenaga, dan taraf hidup.
——————————————————————————–
2.4 Kadar Pertukaran Asing
Harga mata wang sesebuah negara yang dinyatakan dalam nilai mata wang asing. Ia ditentukan melalui interaksi antara permintaan dan penawaran mata wang asing dalam pasaran pertukaran asing.
Kepentingan Pertukaran Asing:
• Membiayai import.
• Membayar balik pinjaman luar negara.
• Membuat pelaburan di luar negara.
• Mempertahankan nilai mata wang negara.
Faktor yang Mempengaruhi Permintaan dan Penawaran Mata Wang Asing:
1. Eksport Negara: Peningkatan eksport negara akan meningkatkan permintaan terhadap mata wang tempatan (cth: Ringgit Malaysia).
2. Import Negara: Peningkatan import negara akan meningkatkan penawaran mata wang tempatan di pasaran asing.
3. Kadar Faedah: Kenaikan kadar faedah dalam negara akan menarik modal asing, meningkatkan penawaran mata wang asing.
4. Cita Rasa Pengguna: Jika rakyat tempatan suka membeli barang import, permintaan terhadap mata wang asing akan bertambah.
5. Spekulasi Mata Wang: Jangkaan nilai mata wang akan meningkat pada masa hadapan akan meningkatkan permintaan terhadap mata wang tersebut pada masa sekarang.
Kesan Perubahan Kadar Pertukaran Asing:
• Kenaikan Kadar Pertukaran Asing (RM Naik/Ringgit Mengukuh):
◦ Kesan terhadap Eksport: Harga barang eksport Malaysia menjadi lebih mahal di negara asing. Permintaan terhadap eksport akan menurun.
◦ Kesan terhadap Import: Harga barang import dari negara asing menjadi lebih murah di Malaysia. Permintaan terhadap import akan meningkat.
◦ Imbangan Dagangan: Cenderung merosot.
• Kejatuhan Kadar Pertukaran Asing (RM Turun/Ringgit Melemah):
◦ Kesan terhadap Eksport: Harga barang eksport Malaysia menjadi lebih murah di negara asing. Permintaan terhadap eksport akan meningkat.
◦ Kesan terhadap Import: Harga barang import dari negara asing menjadi lebih mahal di Malaysia. Permintaan terhadap import akan menurun.
◦ Imbangan Dagangan: Cenderung menjadi baik
GLOSARI
| Istilah | Definisi |
| Akaun Barangan | Merekodkan jumlah nilai eksport barang nampak dengan jumlah nilai import barang nampak. Perbezaan antaranya dikenali sebagai imbangan dagangan. |
| Akaun Kewangan | Merekodkan aliran masuk modal dan aliran keluar modal bagi sesebuah negara, terdiri daripada pelaburan langsung, pelaburan portfolio, derivatif kewangan, dan pelaburan lain. |
| Akaun Modal | Merekodkan perubahan bersih dalam pemilikan aset, yang terdiri daripada perolehan/pelupusan aset bukan kewangan dan pindahan modal. |
| Akaun Pendapatan | Merekodkan penerimaan dan pembayaran pendapatan oleh sesebuah negara. Ia terbahagi kepada pendapatan primer dan sekunder. |
| Akaun Perkhidmatan | Merekodkan eksport dan import barang tak nampak dalam negara. Perbezaan antara jumlah nilai eksport dan import barang tak nampak dikenali sebagai imbangan perkhidmatan. |
| Akaun Semasa | Akaun yang merekodkan nilai eksport dan import barang serta perkhidmatan dan juga pendapatan. Ia terdiri daripada empat butiran utama: akaun barangan, perkhidmatan, pendapatan primer, dan pendapatan sekunder. |
| Blok Ekonomi | Satu kumpulan negara yang terdiri daripada beberapa negara yang berada dalam rantau yang berhampiran untuk menjaga kepentingan ekonomi bersama-sama. Contohnya ialah Kesatuan Eropah (EU). |
| Defisit Akaun Semasa | Keadaan di mana jumlah pembayaran kewangan melebihi jumlah penerimaan kewangan dalam akaun semasa. |
| Eksport | Urusan menjual barang dan perkhidmatan kepada negara lain. Ia terbahagi kepada eksport barang nampak (barang nyata) dan eksport barang tak nampak (perkhidmatan). |
| Embargo | Perintah larangan atau pemulauan perdagangan terhadap negara tertentu, biasanya atas alasan keselamatan atau kepentingan negara. |
| Entrepot | Aktiviti membeli barang dari luar negara, memprosesnya, dan menjual semula kepada negara lain. |
| Globalisasi | Proses interaksi dan integrasi antara manusia, firma, dan kerajaan pelbagai negara yang menyebabkan sempadan negara semakin kurang nyata. |
| Imbangan Pembayaran | Satu rekod sistematik tentang jumlah penerimaan dan jumlah pembayaran kewangan sesebuah negara dengan negara lain dalam tempoh satu tahun. |
| Import | Urusan membeli barang dan perkhidmatan dari negara lain. Ia terbahagi kepada import barang nampak (barang nyata) dan import barang tak nampak (perkhidmatan). |
| Kadar Pertukaran Asing | Harga mata wang sesebuah negara yang dinyatakan dalam nilai mata wang asing. |
| Kawalan Pertukaran Asing | Cara kerajaan mengehadkan pembelian pertukaran asing oleh pengimport tempatan untuk mengawal kemasukan barang import. |
| Kuota | Sekatan perdagangan terhadap jumlah barang yang boleh diimport dalam suatu jangka masa tertentu; merupakan had maksimum. |
| Lambakan | Aktiviti menjual sesuatu barang di negara asing dengan harga yang lebih rendah daripada kos pengeluaran atau harga di pasaran dalam negara tersebut. |
| Lebihan Akaun Semasa | Keadaan di mana jumlah penerimaan kewangan melebihi jumlah pembayaran kewangan dalam akaun semasa. |
| Liberalisasi Perdagangan | Bermaksud tiada syarat pegangan atau sekatan dalam hubungan perdagangan antara sesebuah negara dengan negara yang lain. |
| Pelaburan Langsung Asing (FDI) | Pelaburan yang dibuat oleh firma atau individu dari luar negara untuk memulakan operasi perniagaan atau membeli aset perniagaan di Malaysia. |
| Perdagangan Antarabangsa | Urusan jual beli barang dan perkhidmatan antara sebuah negara dengan negara yang lain. |
| Pertukaran Asing | Merujuk kepada mata wang negara lain yang dimiliki oleh sesebuah negara. |
| Sekatan Bukan Ekonomi | Sekatan dalam bentuk undang-undang, peraturan, atau syarat-syarat tertentu terhadap sesebuah negara bertujuan menjamin keselamatan dan kesihatan rakyat. |
| Sekatan Perdagangan Antarabangsa | Dasar perdagangan luar oleh kerajaan sesebuah negara untuk mengawal eksport dan import negara. |
| Subsidi | Bantuan kewangan yang diberikan oleh kerajaan kepada pengeluar tempatan untuk membolehkan mereka bersaing dengan pengeluar negara asing. |
| Syarikat Multinasional | Firma yang beroperasi di beberapa negara secara serentak. |
| Tarif | Cukai yang dikenakan atas barang yang diimport dari luar negara. Ia terbahagi kepada tarif spesifik (cukai tetap per unit) dan tarif ad valorem (cukai mengikut nilai barang). |