Nota Perniagaan Tingkatan 4 Bab 3: Penetapan Visi, Misi Dan Objektif Perniagaan
RINGKASAN
Ringkasan (Nota Perniagaan Tingkatan 4 Bab 3: Penetapan Visi, Misi Dan Objektif Perniagaan)
Bab ini membincangkan elemen-elemen asas dalam perancangan strategik sesebuah organisasi, iaitu Visi, Misi dan Objektif (VMO). Penetapan VMO adalah penting bukan sahaja untuk organisasi perniagaan yang bermotifkan untung (OBU) tetapi juga untuk organisasi bukan bermotifkan untung (OBBU) dan pertubuhan sukarela. VMO berfungsi sebagai panduan utama dalam menentukan hala tuju dan membuat sebarang keputusan serta tindakan perniagaan.
Maksud dan Perbandingan VMO:
• Visi: Merupakan wawasan atau matlamat jangka panjang (melebihi lima tahun) yang ingin dicapai oleh sesebuah organisasi. Ia menjadi panduan utama untuk membentuk strategi perniagaan.
• Misi: Merupakan pernyataan ringkas yang menjelaskan tujuan utama atau sebab kewujudan sesebuah perniagaan pada masa kini. Ia dibentuk selaras dengan visi dan menerangkan aktiviti perniagaan yang sedang dijalankan.
• Objektif: Merupakan sasaran yang lebih khusus dan boleh diukur yang dibentuk untuk membantu pencapaian misi dan visi. Objektif terbahagi kepada jangka pendek (kurang dari lima tahun) dan jangka panjang (lebih dari lima tahun).
Organisasi dibezakan berdasarkan matlamatnya:
• Organisasi Bermotifkan Untung (OBU): Bertujuan memaksimumkan keuntungan. Didaftarkan di bawah Suruhanjaya Syarikat Malaysia (SSM). Sumber kewangan adalah daripada pemilik, pinjaman, dan keuntungan.
• Organisasi Bukan Bermotifkan Untung (OBBU): Berorientasikan kebajikan ahli dan masyarakat. Didaftarkan di bawah Jabatan Pendaftaran Pertubuhan Malaysia (ROS) atau Pejabat Pendaftar Pertubuhan Belia (ROY). Sumber kewangan adalah daripada kerajaan, sumbangan, dan yuran keahlian.
Ciri-Ciri Objektif (SMART): Objektif yang berkesan perlu memenuhi kriteria SMART:
• S (Specific): Pernyataan objektif dinyatakan secara khusus dan boleh diukur secara kuantitatif.
• M (Measureable): Pencapaian objektif boleh diukur, sama ada secara kuantitatif (angka, wang) atau kualitatif (kepuasan pelanggan).
• A (Attainable): Objektif boleh dicapai dengan menggembleng tenaga dan sumber sedia ada.
• R (Realistic): Sasaran yang ditetapkan adalah munasabah dan tidak mustahil untuk dicapai berdasarkan kemampuan syarikat.
• T (Time frame): Mempunyai tempoh masa atau tarikh akhir yang jelas untuk dicapai.
Tujuan dan Penilaian Pencapaian VMO: Penetapan VMO berfungsi sebagai panduan untuk mengukur prestasi perniagaan melalui beberapa indikator utama:
1. Titik Pulang Modal (TPM): Mengetahui tahap hasil jualan bersamaan dengan jumlah kos, di mana perniagaan tidak untung atau rugi.
2. Pertumbuhan Perniagaan: Peningkatan hasil jualan dari semasa ke semasa, membolehkan perniagaan berkembang.
3. Memaksimumkan Keuntungan: Matlamat utama OBU, dicapai dengan memaksimumkan hasil dan meminimumkan kos.
4. Daya Saing: Kemampuan perniagaan untuk bertahan dalam industri, dipengaruhi oleh faktor seperti kewangan, sumber manusia, dan teknologi.
5. Syer Pasaran: Peratus penguasaan jumlah pengguna dalam pasaran berbanding pesaing.
6. Jualan: Transaksi antara penjual dan pembeli yang memberi faedah kepada kedua-dua pihak.
7. Penyediaan Perkhidmatan: Aktiviti tambahan yang ditawarkan untuk menarik minat pelanggan.
Kesan Kegagalan dan Faktor Perubahan VMO: Kegagalan mencapai matlamat dan objektif boleh mengakibatkan kesan negatif seperti jualan merosot, imej perniagaan terjejas, dan ketidakmampuan untuk bersaing. VMO juga boleh berubah disebabkan oleh faktor dalaman (kekuatan dan kelemahan sumber manusia dan kewangan) dan faktor luaran (peluang dan ancaman dari segi ekonomi, sosiobudaya, teknologi, dan undang-undang). Analisis SWOT digunakan untuk menilai faktor-faktor ini bagi memastikan VMO sentiasa relevan dengan persekitaran semasa.
GLOSARI
| Istilah | Definisi |
| Visi | Penetapan perancangan yang melibatkan fokus dan perancangan jangka masa panjang (melebihi lima tahun) yang menjadi wawasan sesebuah perniagaan. |
| Misi | Satu pernyataan ringkas yang menjelaskan tujuan atau matlamat utama sesebuah perniagaan, serta menerangkan aktiviti yang dijalankan pada masa ini. |
| Objektif | Pembentukan maklumat yang lebih khusus dan sasaran yang boleh diukur bagi membantu pencapaian tujuan organisasi. |
| Organisasi Bermotifkan Untung (OBU) | Perniagaan yang mempunyai objektif untuk memaksimumkan keuntungan bagi memuaskan kehendak pemilik perniagaan. |
| Organisasi Bukan Bermotifkan Untung (OBBU) | Perniagaan yang mempunyai objektif berorientasikan kebajikan ahli, masyarakat dan memberikan perkhidmatan kepada orang ramai. |
| SMART | Akronim yang mewakili rangka kerja untuk membentuk objektif yang berkesan: Specific (Spesifik), Measureable (Boleh Diukur), Attainable (Boleh Dicapai), Realistic (Munasabah), dan Time frame (Jangka Masa). |
| Titik Pulang Modal (TPM) | Satu kaedah di mana hasil yang diperoleh bersamaan dengan jumlah kos yang ditanggung. Perniagaan tidak mengalami keuntungan atau kerugian. |
| Daya Saing | Kemampuan sesebuah perniagaan untuk mengekalkan operasi perniagaannya dalam industri dan menghadapi cabaran. |
| Syer Pasaran | Bahagian atau peratus penguasaan jumlah pengguna yang membeli barang dan perkhidmatan yang dikeluarkan oleh sesebuah perniagaan berbanding pesaing. |
| Jualan | Satu transaksi jual beli yang berlaku antara penjual dan pembeli dalam memenuhi keperluan dan kehendak yang memberi faedah kepada kedua-dua pihak. |
| Kuantitatif | Kaedah pengukuran yang menggunakan data bernombor yang boleh diukur secara objektif dan tepat. |
| Nilai Perniagaan | Imej sesebuah perniagaan kepada pihak berkepentingan. |
| Analisis SWOT | Satu kaedah penilaian yang digunakan untuk mengkaji faktor dalaman (Strengths – Kekuatan, Weaknesses – Kelemahan) dan faktor luaran (Opportunities – Peluang, Threats – Ancaman) yang mempengaruhi perniagaan. |
| Kos Tetap | Kos yang tidak dipengaruhi oleh kuantiti dalam sesuatu pengeluaran (cth: sewa kilang, insurans). |
| Kos Berubah | Kos yang dipengaruhi oleh kuantiti dalam sesuatu pengeluaran (cth: bahan mentah, kos elektrik). |
CONTOH SOALAN KBAT
Soalan KBAT (Kemahiran Berfikir Aras Tinggi)
Soalan 1: Sebuah perniagaan baharu yang menjual makanan sihat berasaskan tumbuhan ingin menetapkan objektif untuk tahun pertamanya. Dengan menggunakan konsep SMART, cadangkan satu objektif yang sesuai dan jelaskan bagaimana setiap elemen (Spesifik, Boleh Diukur, Boleh Dicapai, Munasabah, Jangka Masa) diaplikasikan dalam objektif tersebut.
Jawapan:
• Contoh Objektif: “Mencapai jualan sebanyak 1,000 unit produk makanan sebulan menjelang akhir tahun pertama operasi dengan menyasarkan pelanggan di kawasan Lembah Klang.”
• S (Spesifik): Objektif ini spesifik kerana ia menyatakan dengan jelas apa yang ingin dicapai (jualan produk makanan), berapa banyak (1,000 unit sebulan), dan di mana (kawasan Lembah Klang).
• M (Boleh Diukur): Sasaran “1,000 unit” adalah kuantitatif dan boleh diukur dengan mudah melalui rekod jualan bulanan. Pencapaian boleh dibandingkan dengan sasaran untuk menilai prestasi.
• A (Boleh Dicapai): Sasaran ini dianggap boleh dicapai untuk perniagaan baharu jika ia mempunyai sumber yang mencukupi seperti modal, strategi pemasaran yang baik, dan kapasiti pengeluaran yang memadai.
• R (Munasabah): Sasaran ini munasabah kerana tidak terlalu tinggi atau mustahil. Ia mengambil kira bahawa perniagaan ini adalah baharu dan perlu membina pangkalan pelanggan secara berperingkat.
• T (Jangka Masa): Terdapat jangka masa yang jelas, iaitu “menjelang akhir tahun pertama operasi,” yang memberikan tarikh akhir untuk mencapai sasaran tersebut.
Soalan 2: Berdasarkan Kajian Kes Techno (M) Berhad, syarikat tersebut mengalami penurunan keuntungan bersih walaupun pendapatan meningkat. Analisiskan bagaimana kegagalan dalam menguruskan faktor dalaman (sumber manusia) dan luaran (persaingan) telah menjejaskan pencapaian objektif syarikat untuk memaksimumkan keuntungan.
Jawapan: Kegagalan Techno (M) Berhad mencapai objektif memaksimumkan keuntungan adalah disebabkan oleh:
1. Faktor Dalaman (Sumber Manusia): Syarikat menghadapi masalah di mana ramai juruteranya berpindah ke syarikat pesaing kerana tawaran gaji yang lebih baik. Ini menyebabkan pulangan pelaburan dalam penyelidikan dan pembangunan (R&D) tidak setimpal. Tambahan pula, pekerja berstatus kontrak merasa dianaktirikan, menyebabkan mereka tidak menjiwai tugas. Kelemahan dalam pengurusan sumber manusia ini meningkatkan kos operasi (kos merekrut pekerja baharu, kurang inovasi) dan mengurangkan kecekapan, yang akhirnya menjejaskan keuntungan.
2. Faktor Luaran (Persaingan): Persaingan sengit dalam industri barangan elektrik menyebabkan syarikat pesaing dapat menarik pekerja mahir dari Techno (M) Berhad. Selain itu, produk syarikat dijual pada harga 20% lebih mahal berbanding produk pesaing. Walaupun produknya inovatif (peti sejuk ‘Green’), harga yang tinggi mungkin menyebabkan jualan tidak mencapai potensi maksimum. Peningkatan kos operasi akibat persaingan untuk tenaga kerja dan harga yang kurang kompetitif menyebabkan margin keuntungan bersih menurun, walaupun jumlah pendapatan kasar meningkat.
Soalan 3: Perkembangan teknologi seperti e-dagang dan pemasaran digital telah mengubah landskap perniagaan secara drastik. Huraikan bagaimana faktor teknologi ini boleh memaksa sebuah syarikat peruncitan tradisional untuk mengubah visi, misi, dan objektifnya agar kekal berdaya saing.
Jawapan: Faktor teknologi memaksa syarikat peruncitan tradisional mengubah VMO seperti berikut:
• Perubahan Visi: Visi asal yang mungkin berbunyi “Menjadi kedai pilihan utama di komuniti setempat” mungkin perlu diubah kepada “Menjadi peneraju peruncitan hibrid (fizikal dan dalam talian) di peringkat nasional.” Ini mencerminkan peralihan fokus dari pasaran fizikal semata-mata kepada pasaran digital yang lebih luas.
• Perubahan Misi: Misi yang dahulunya “Menyediakan produk berkualiti dengan perkhidmatan mesra di kedai fizikal” perlu diubahsuai kepada “Menawarkan pengalaman membeli-belah yang lancar dan bersepadu melalui platform fizikal dan digital, dengan penghantaran yang pantas.” Ini menunjukkan perubahan dalam cara perniagaan beroperasi untuk memenuhi jangkaan pelanggan moden.
• Perubahan Objektif: Objektif lama seperti “meningkatkan bilangan pengunjung kedai” akan digantikan dengan objektif baharu berasaskan teknologi. Contohnya, “Membangunkan platform e-dagang berfungsi sepenuhnya dalam tempoh enam bulan,” “Meningkatkan jualan dalam talian sebanyak 30% pada tahun pertama,” dan “Mencapai 50,000 pengikut di media sosial untuk tujuan pemasaran.” Objektif ini selari dengan visi dan misi baharu yang berteraskan teknologi.
Soalan 4: Terangkan bagaimana pencapaian objektif dalam meningkatkan syer pasaran boleh menyumbang secara langsung kepada pencapaian matlamat yang lebih besar, iaitu memaksimumkan keuntungan dalam jangka masa panjang.
Jawapan: Peningkatan syer pasaran dan pemaksimuman keuntungan saling berkaitan.
1. Peningkatan Jualan: Apabila syer pasaran sesebuah perniagaan meningkat, ini bermakna ia berjaya menarik lebih ramai pelanggan berbanding pesaing. Secara langsung, ini akan meningkatkan kuantiti jualan dan jumlah hasil perniagaan.
2. Ekonomi Bidangan: Perniagaan yang menguasai syer pasaran yang besar lazimnya mengeluarkan produk dalam kuantiti yang banyak. Ini membolehkan mereka mencapai ekonomi bidangan, di mana kos pengeluaran seunit produk menurun. Pengurangan kos ini akan meningkatkan margin keuntungan.
3. Kuasa Pasaran: Sebagai pemimpin pasaran, perniagaan mempunyai lebih banyak kuasa untuk mempengaruhi harga. Ia boleh menetapkan harga yang kompetitif tanpa menjejaskan keuntungan secara drastik, sekali gus mengekalkan dan meningkatkan keuntungan.
4. Jenama yang Kukuh: Syer pasaran yang tinggi membina jenama yang kukuh dan dipercayai. Ini mengurangkan keperluan untuk perbelanjaan pemasaran yang agresif dalam jangka panjang, menjimatkan kos dan seterusnya menyumbang kepada keuntungan yang lebih tinggi. Oleh itu, usaha mencapai objektif untuk meningkatkan syer pasaran adalah satu strategi penting yang membawa kepada matlamat utama memaksimumkan keuntungan.
Soalan 5: Bandingkan tujuan penetapan objektif antara sebuah hospital swasta (OBU) dengan sebuah persatuan kebajikan yang menguruskan rumah anak-anak yatim (OBBU).
Jawapan: Walaupun kedua-duanya menyediakan perkhidmatan, tujuan objektif mereka berbeza secara fundamental:
• Hospital Swasta (OBU): Objektif utamanya adalah untuk memaksimumkan keuntungan bagi pemilik atau pemegang saham. Contoh objektifnya mungkin: “Meningkatkan kadar penginapan pesakit sebanyak 15% pada tahun kewangan akan datang,” atau “Mengurangkan kos purata bagi setiap pembedahan sebanyak 10% melalui penggunaan teknologi baharu.” Walaupun penyediaan perkhidmatan berkualiti penting, ia adalah cara untuk mencapai matlamat kewangan.
• Rumah Anak-Anak Yatim (OBBU): Objektif utamanya adalah berorientasikan kebajikan dan perkhidmatan kepada masyarakat. Contoh objektifnya mungkin: “Menyediakan pemakanan seimbang dan tempat tinggal yang selamat untuk 50 orang anak yatim sepanjang tahun,” atau “Meningkatkan dana sumbangan awam sebanyak 20% untuk membiayai program pendidikan tambahan.” Keuntungan bukanlah matlamat utama; sebaliknya, kelestarian operasi untuk terus berkhidmat kepada komuniti adalah keutamaan.