Ringkasan Mudah Perakaunan Kos (Nota Prinsip Perakaunan Tingkatan 5 Bab 7: Perakaunan Kos)

Perakaunan Kos ialah satu cabang Perakaunan Pengurusan yang penting. Tujuan utamanya adalah untuk memproses data daripada aktiviti pengeluaran di dalam industri. Maklumat yang dikumpul digunakan oleh pihak pengurusan untuk membuat perancangan, kawalan, dan keputusan yang tepat.

Secara asasnya, Perakaunan Kos membantu perniagaan memahami:

1. Berapakah kos untuk menghasilkan sesuatu produk? Ini melibatkan pengenalpastian semua kos yang terlibat, seperti bahan mentah, upah pekerja, dan perbelanjaan kilang.

2. Bagaimanakah untuk mengawal kos? Dengan maklumat kos yang tepat, pengurusan boleh mengesan pembaziran dan mengambil tindakan segera untuk mengelakkan kerugian.

3. Pada tahap jualan berapakah perniagaan akan mula untung? Ini dijawab melalui Analisis Titik Pulang Modal (TPM), yang mengkaji hubungan antara kos, hasil jualan, dan untung.

Modul ini terbahagi kepada dua bahagian utama:

• Akaun Pengeluaran: Fokus kepada pengiraan dan penyediaan laporan kos pengeluaran produk.

• Analisis Titik Pulang Modal: Fokus kepada penggunaan data kos untuk membuat perancangan dan keputusan perniagaan.

——————————————————————————–

Bahagian 1: Jenis Kos dan Kerja Dalam Proses

Konsep Kos dan Komponen Kos Pengeluaran

Kos didefinisikan sebagai perbelanjaan firma terhadap penggunaan faktor-faktor pengeluaran. Kos ini terbahagi kepada dua jenis utama: kos tetap dan kos berubah.

Kos Pengeluaran ialah jumlah semua kos yang terlibat dalam proses menghasilkan sesuatu produk. Ia terdiri daripada empat komponen utama:

1. Kos Bahan Langsung: Bahan utama yang diperlukan dalam pengeluaran. Contohnya, getah untuk kilang tayar.

2. Kos Buruh Langsung: Upah yang dibayar kepada buruh yang terlibat secara langsung dalam proses pengeluaran.

3. Belanja Langsung: Belanja lain yang turut berubah mengikut unit pengeluaran, seperti royalti atau cap dagangan.

4. Kos Overhed: Semua kos yang tidak terlibat secara langsung dalam proses pengeluaran tetapi perlu dibelanjakan.

Rumus Asas Kos Pengeluaran: Kos Pengeluaran = Kos Bahan Langsung + Kos Buruh Langsung + Belanja Langsung + Kos Overhed

(i) Pengiraan Kos Bahan Langsung

Merangkumi semua perbelanjaan yang terlibat dalam pembelian bahan langsung, termasuk angkutan masuk dan insurans atas belian.

Rumus: Kos Bahan Langsung = Inventori Awal Bahan Langsung + Belian Bahan Langsung - Pulangan Belian Bahan Langsung + Angkutan Masuk + Duti Atas Belian - Inventori Akhir Bahan Langsung

(ii) Kos Buruh Langsung

Upah yang dibayar kepada pekerja yang terlibat secara langsung dalam pengeluaran. Kos ini berubah mengikut kuantiti barang yang dihasilkan. Ia terdiri daripada:

• Upah Operator Kilang

• Gaji Pengurus Kilang (Hanya gaji pengurus yang terlibat secara langsung dikategorikan sebagai kos buruh langsung).

(iii) Belanja Langsung

Contohnya ialah bayaran royalti kepada pemilik harta intelek untuk menggunakan reka bentuk atau nama komersial mereka.

(iv) Kos Prima

Kos Prima merujuk kepada kos utama untuk menghasilkan sesuatu barang.

Rumus: Kos Prima = Kos Bahan Langsung + Kos Buruh Langsung atau Kos Prima = Kos Bahan Langsung + Kos Buruh Langsung + Belanja Langsung (jika terdapat belanja langsung)

(v) Kos Overhed

Juga dikenali sebagai kos perkilangan tak langsung. Ini adalah semua belanja selain bahan langsung, buruh langsung, dan belanja langsung. Sebahagian besar Kos Overhed adalah tetap. Komponennya adalah seperti berikut:

Kerja dalam Proses Awal dan Akhir

• Kerja dalam Proses Awal: Barangan yang belum siap diproses atau separa siap pada awal tempoh perakaunan.

• Kerja dalam Proses Akhir: Barangan yang belum siap diproses atau separa siap pada akhir tempoh perakaunan.

Kedua-dua item ini melaraskan pengiraan kos pengeluaran untuk satu tempoh.

Rumus Kos Pengeluaran (dengan Kerja dalam Proses): Kos Pengeluaran = Kos Bahan Langsung + Kos Buruh Langsung + Kos Overhed + Kerja dalam Proses Awal - Kerja dalam Proses Akhir

——————————————————————————–

Bahagian 2: Akaun Pengeluaran

Akaun Pengeluaran disediakan untuk menunjukkan semua kos yang terlibat dalam pengeluaran sesuatu keluaran pada akhir tempoh perakaunan. Akaun ini boleh disediakan dalam dua format: Bentuk ‘T’ dan Format Penyata.

Jumlah akhir daripada Akaun Pengeluaran (iaitu Kos Pengeluaran) akan dipindahkan ke Akaun Perdagangan untuk mengira Untung Kasar.

Justifikasi Pengagihan Sebahagian Daripada Kos

Sesetengah belanja seperti sewa, kadar bayaran, dan insurans perlu diagihkan secara saksama antara kilang dan pejabat. Ini kerana tidak semua kos tersebut digunakan sepenuhnya dalam proses pengeluaran.

• Kos berkaitan kilang (cth: sewa kilang) direkodkan sebagai Kos Overhed dalam Akaun Pengeluaran.

• Kos berkaitan pejabat (cth: sewa pejabat) direkodkan sebagai belanja operasi dalam Akaun Perdagangan dan Untung Rugi.

Pengagihan yang betul memastikan pengiraan kos pengeluaran yang lebih tepat, yang membawa kepada penentuan untung bersih yang sebenar.

——————————————————————————–

Bahagian 3: Analisis Titik Pulang Modal (TPM)

TPM ialah satu paras pengeluaran di mana perniagaan tidak mendapat keuntungan dan tidak mengalami kerugian. Pada titik ini, Jumlah Hasil adalah sama dengan Jumlah Kos.

Kegunaan TPM:

• Menunjukkan jumlah keuntungan atau kerugian pada setiap peringkat jualan.

• Menentukan tahap volum jualan yang perlu dikeluarkan untuk mengelakkan kerugian.

• Membantu pihak pengurusan membuat perancangan dan kawalan.

Kos Tetap dan Kos Berubah

• Kos Tetap (Fixed Cost): Kos yang tidak berubah walaupun tingkat pengeluaran berubah. Contoh: Sewa kilang, insurans kilang, gaji pengurus.

• Kos Berubah (Variable Cost): Kos yang berubah secara langsung mengikut tingkat pengeluaran. Contoh: Kos bahan langsung, kos buruh langsung.

Kaedah Pengiraan TPM

Terdapat dua kaedah utama untuk menentukan TPM: Kaedah Margin Caruman dan Kaedah Graf.

1. Kaedah Margin Caruman

Margin Caruman (juga dikenali sebagai Margin Sumbangan) ialah lebihan Hasil Jualan berbanding Kos Berubah.

Rumus Margin Caruman Seunit: Margin Caruman Seunit = Harga Jualan Seunit - Kos Berubah Seunit

Rumus Titik Pulang Modal:

• Dalam Unit: TPM (unit) = Jumlah Kos Tetap / Margin Caruman Seunit

• Dalam RM: TPM (RM) = (Jumlah Kos Tetap / Margin Caruman Seunit) x Harga Jualan Seunit

Menentukan Keuntungan atau Kuantiti Sasaran

• Mengira Keuntungan: Keuntungan = (Unit Keluaran x Margin Caruman Seunit) - Kos Tetap

• Mengira Kuantiti untuk Mencapai Untung Sasaran: Jumlah Pengeluaran (unit) = (Kos Tetap + Untung Sasaran) / Margin Caruman Seunit

2. Kaedah Graf

Graf TPM menunjukkan hubungan antara kos, hasil, dan untung pada pelbagai tingkat pengeluaran.

Ciri-ciri Graf TPM:

• Paksi-y: Mewakili Jumlah Kos atau Jumlah Hasil (RM).

• Paksi-x: Mewakili Unit Pengeluaran.

• Garisan Kos Tetap: Garisan mendatar (horizontal) bermula dari nilai kos tetap pada paksi-y.

• Garisan Jumlah Hasil: Bermula dari titik asalan (0).

• Garisan Jumlah Kos: Bermula dari titik kos tetap pada paksi-y.

Titik Pulang Modal pada graf ialah titik persilangan antara Garisan Jumlah Hasil dan Garisan Jumlah Kos.

• Kawasan sebelum TPM: Perniagaan mengalami kerugian.

• Kawasan selepas TPM: Perniagaan memperoleh keuntungan.